Bolesti disajnog sistema kao što su prehlada i grip su najčešći uzrok posjeta ljekaru. I prehlada i grip spadaju u virusne bolesti, a drugom rečju ih nazivamo viroza. A kako prepoznati kada nas je napala samo prehlada, a kada imamo posla sa gripom objašnjava specijalista porodične medicine dr Jelena Laković Stanković iz Doma zdravlja Podgorica.
Prehlade su najčešće kod djece, a povezane su s relativnom neotpornošću djece na infekcije i kontaktima s drugom djecom u vrtićima i školama. Djeca imaju prehladu oko šest do deset puta godišnje. U porodicama sa školskom djecom, broj prehlada po djetetu može biti čak i 12 godišnje. Odrasle osobe imaju prehladu oko dva do četiri puta godišnje, iako se to razlikuje od osobe do osobe.
– Prehlada je najčešća infektivna bolest koju izazivaju virusi slabije patogenosti. Najbrojniji su i najvažniji Rinovirusi, a poznato je više od 100 različitih tipova. Sledeći po učestalosti su Koronavirusi, virusi Parainfluence i Adenovirusi, dok je kod djece važan Respiratorni sincicijalni virus (RSV). Prehladu mogu uzrokovati i Enterovirusi, što se dešava uglavnom u ljetnjim mjesecima – kazala je dr Stanković.
Kako je kazala, od prehlade se najčešće obolijeva u jesenjim i zimskim mjesecima, od septembra do aprila. Uzroci mogu biti prvi dani škole, boravak u zatvorenim prostorijama tokom hladnih dana, što povećava mogućnost prenosa virusa.
– Infekcija se prenosi kapljičnim putem, tj. kašljanjem i kijanjem, kada se virus sekretom izbacuje direktno na kožu i sluzokožu novooboljelog ili na predmete sa kojima on dolazi u kontakt. Kada virus prehlade uđe u organizam, u zadnjem dijelu nosa i krajnicima se razmnožava i vezuje za receptore na sluzokoži. Tako ulazi u ćelije i podstiče inflamatornu reakciju zbog koje se postepeno javljaju karakteristični simptomi prehlade: kijanje, kašalj, zapušenost nosa, suzenje i bolovi pri gutanju. Uz to se pojavljuje sekrecija bistrog ili sluzavog sekreta iz nosa. Osjećaj mirisa je obično oslabljen. Povišena temperatura i drugi opšti simptomi obično izostaju, ali pri infekciji patogenijim uzročnicima, na početku bolesti mogu biti izraženi osjećaj umora, glavobolja ili blaži bolovi u mišićima.Bolest je samoizlječiva, nakon prosječnog trajanja od 4 do 6 dana, a komplikacije su vrlo rijetke. Uobičajeni laboratorijski nalazi, kao sedimentacija i broj leukocita uglavnom su normalni, te ih nije potrebno raditi – navodi dr Stanković.
Naša sagovornica objašnjava da je liječenje simptomatsko, što uključuje ublažavanje i otklanjanje pojedinih simptoma.
– Potrebno je odmarati, uzimati veću količinu tečnosti i pričuvati se težih napora nekoliko dana. Upotrebljavaju se kapi za nos koje smanjuju otok nosne sluznice i sekreciju, analgetici i antipiretici po potrebi. Antibiotici se koriste samo za liječenje bakterijskih komplikacija, kao što su upala sinusa ili srednjeg uha i to isključivo po preporuci ljekara.Ako se posle dva-tri dana stanje ne poboljša, i javi se povišena temperatura preko 38.5 stepeni Celzijusa ili se opšte stanje pogorša pojavom novih simptoma, obavezno se javiti izabranom ljekaru – poručuje specijalista.
Prehlada se često poistovjećuje sa gripom, a razlika je vrlo značajna, naglašava dr Laković.
– Grip je takođe jedna od češćih virusnih respiratornih infekcija. Uzročnik je virus Influence. Iako su neki od simptoma slični prehladi, lako se može prepoznati po naglo nastalim tegobama. Nakon inkubacije od dva do četiri dana, obično se javljaju glavobolja, bolovi u leđima, mišićima, zapušen nos, kašalj, gubitak apetita. Pored simptoma gornjih respiratornih puteva, mogu biti prisutne tegobe gastrointestinalnog trakta, kao što su bolovi u stomaku, povraćanje, nekad i tečne stolice – objašnjava dr Stanković.
Po njenim riječima, akutni simptomi obično traju tri do četiri dana, a liječenje je kao i kod obične prehlade, simptomatsko.
– Komplikacije su povezane sa bakterijskom infekcijom i dovode do bronhitisa ili upale pluća. Česta su i pogoršanja osnovne bolesti, dominantno HOBP (hronične opstruktivne bolesti pluća), te je kod njih neophodna prevencija. Ovi bolesnici su samo jedna kategorija pacijenata koje je potrebno zaštiti vakcinom protiv sezonskog gripa. Prema epidemiološkim i kliničkim indikacijama, vakcinacija se sprovodi kod svih lica starijih od šest mjeseci života sa hroničnim bolestima (hroničnim poremećajem disajnih puteva i plućnog parenhima, posebno kod astme, sa kardiovaskularnim bolestima, hroničnim metaboličkim poremećajima (šećerna bolest), hroničnom bubrežnom insuficijencijom, različitim tipovima imunosupresije uključujući i lica sa HIV/AIDS-om, primaoci transplatata, hronično oboljelih lica smještenih u stacionarima, lica starijih od 65 godina, lica smještenih u kolektivnom smještaju, kao i kod zdravstvenih radnika i pomoćnih radnika zaposlenih u zdravstvenim ustanovama – poručuje dr Stanković. M.D.S.

---

Vakcina najbolja zaštita
Specijalista porodične medicine zato preporučuje vakcinaciju kao najbolji vid zaštite.
– Ne smijemo zaboraviti da je vakcinacija dokazano najefikasniji način sprečavanja obolijevanja, a samim tim i razvoja mogućih komplikacija koje mogu biti posledica gripa– zaključuje dr Stanković.



”Vakcinacija je dokazano najefikasniji način sprečavanja obolijevanja, a samim tim i razvoja mogućih komplikacija koje mogu biti posledica gripa